Can kaybının yanı sıra binalarda yıkıma neden olan deprem afetinin maddi kayıplarının da ülke ekonomisine verdiği zararları asgariye indirmek amacıyla araştırma yapan uzmanlar maddi yükün azalması için çeşitli öneriler yapıyor.
17 Ağustos 1999’da Gölcük merkezli olup Marmara Bölgesinde büyük yıkıma neden olan 7.4 şiddetindeki deprem ve ardından 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli olup 11 ilimizde büyük kayıplara neden olarak tarihe geçen 7.7 ve 7.6 şiddetindeki depremlerin ardından son günlerde gündeme gelen yeni ve büyük bir depremin yaşanacağına dair belirtiler bilim insanlarını tedbir araştırmasına yönlendirdi.
Depremin maddi hasarının asgariye indirilmesi ve oluşturduğu yıkımın ardından yeniden yapılaşmayı mümkün olduğunca hızlı finanse etmek amacıyla proje üreten ORKENT AŞ Yönetim Kurulu Başkanı ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, “Kentsel Dönüşüm Finansman Bankası” kurulması gerektiğini belirtti.
Son günlerde birçok bilim insanı tarafından yapılan “yakın bir tarihte büyük bir depremin yaşanacağı” içerikli açıklamaların ardından “Kentsel Dönüşüm Finansman Bankası” kurulması önerisini yeniden gündeme getiren Mimar Dr. Nihat Şen, konuyla ilgili katıldığı tüm toplantı ve programlarda depremin siyaset üstü bir olay olduğunun altını çiziyor.
Türkiye’de yaklaşık 36 milyon yapı stoğu bulunduğunu ve bu yapılardan 6 milyon konutun deprem ve benzeri afetlere karşı dirençsiz olduğunu belirten Dr. Nihat Şen, şu tavsiyelerde bulunuyor:
*Kentsel dönüşüm ve afetlerle ilgili ayrı bir bakanlık mutlaka ihdas edilmelidir.
*Deprem ve doğal afetlerden kaynaklı kentsel dönüşüm çalışmaları ve binaların dönüşümü için Kentsel Dönüşüm Finansman Bankası kurulmalıdır.
*Günün şartlarına göre 6306 Sayılı Yasa yeniden yazılmalı ve Planlı Alanlar Tip Yönetmeliğinde yorum çarpıklığına mani olacak net cümleler kullanılmalı ve Alan Bazlı Kentsel Dönüşümü teşvik edici maddeler eklenerek yasa anlaşılır olmalıdır.
*Belediyede proje ve ruhsat bölümündeki görevli teknik personeller yönetmelikler konusunda kesin eğitilmeli, bürokrasiyi çoğaltan değil azaltan işlemler yapılmalı.
*Sürece mutlaka Belediyeler, Meslek Odaları, STK’lar, Siyası Partiler ve mülkiyet sahipleri dâhil edilmelidir.
*Kentsel dönüşümde sıfır faizli kredi ödemesi, 2 yıl ödemesiz 180 ay veya 240 ay olarak düzenlenmelidir.
*Riskli binaların kiralanması veya satılması derhal engellenmelidir.
*Yatırım maliyeti, proje içinden sağlanacak, alan bazlı kentsel dönüşüm çalışmalarını özellikle belediyeler yapmalı ve arabuluculuk görevi üstelenmelidir.
*Kentsel dönüşüm inşaatlarında sağlanan KDV indirimi, ticari getiri amaçlanmayan kentsel dönüşüm inşaatlarında kullanılacak malzemelerde de sağlanmalıdır.
*Enerji Kimlik Belgesi istenen tüm binaların güvenli olup olmadığının da incelenmesi ve resmi rapor yaptırılması zorunlu hale getirilmelidir.
*Tadilat yapılacak binalarda tadilat ruhsatı verilmeden önce mutlaka depremde güvenli olup olmadığının incelenmesi ve resmi raporunun yapılması zorunlu hale getirilmelidir.
*Gayrimenkul hukuku yeniden düzenlenmelidir.
*Belediyeler mutlaka dar gelirli vatandaşlar için sosyal konut üretmeli, deprem öncesi geçici konutlarda üretmelidir.
HABER: Mehmet Emin Danış